El Nino ve La Nina Hava Olaylarının Tarım ve Emtia Piyasalarına Etkileri

El Nino ve La Nina Hava Olayları

El Nino döneminin sona ermesinin ardından yaz sonundan itibaren La Nina hava olayının etkili olması bekleniyor. Pasifik Okyanusu’nda ortaya çıkan El Nino, özellikle okyanuslara kıyısı bulunan bölgelerde ve dünya genelinde sıcaklık artışına neden olurken, La Nina durumu ise bunun tersine, daha soğuk hava koşullarını işaret ediyor. Okyanus yüzeyindeki hava sıcaklığının üç ay boyunca eksi 0,5 derecenin altında kalması, La Nina etkisini tanımlıyor. Genellikle 9-12 ay süren El Nino ve La Nina, bazı yıllarda daha uzun süre etkili olabiliyor.

Bu olaylar 2 ila 7 yılda bir meydana geliyor. Geçen yıl haziranda başlayan El Nino, bu yıl nisan ayında sona erdi. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tahminlerine göre, yaz sonuna doğru La Nina hava olayı etkisini göstermeye başlayacak. La Nina’nın emtia piyasası üzerinde önemli etkileri olabileceği öngörülüyor ve bu durumun küresel emtia piyasasında yeni bozulmalar ve oynaklıklar yaratabileceği endişeleri dile getiriliyor.

Tarım Üzerindeki Etkiler

La Nina’nın en belirgin etkisinin tarım grubunda görüleceği tahmin ediliyor. Eğer hava olayı beklenildiği gibi gelişirse, Brezilya’da soya fasulyesi üretiminin artması, ihracatın yükselmesi ve bu ürünlerin fiyatlarının düşmesi muhtemel. Ancak aşırı yağışlar, su baskınlarına, mahsullere zarar vermeye ve lojistik aksamalara neden olma riski taşıyor. Endonezya ve Malezya‘da pirinç ve palm yağı üretiminin artması, bu ürünlerin fiyatlarını aşağı yönlü etkileyebilir.

Öte yandan, ABD’nin güneyinde muhtemel kuraklık koşulları, buğday ve pamuk üretimini olumsuz etkileyebilir. Ancak ülkenin orta batısında soya fasulyesi üretimi artış gösterebilir. La Nina’nın küresel metal piyasalarındaki olası etkilerine bakıldığında, Güneydoğu Asya, Afrika ve Avustralya’daki madencilik ve taşımacılık faaliyetlerinin yoğun yağış ve sel nedeniyle aksayabileceği öngörülüyor.

La Nina’nın Farklı Etkileri

Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, La Nina’nın normalden biraz daha soğuk hava koşulları oluşturduğunu belirtti. Geçen yıl boyunca El Nino etkisinin hâkim olduğunu hatırlatan Ergezen, La Nina ile birlikte daha ılıman bir iklimin görüleceğini söyledi. La Nina etkisiyle hava sıcaklıklarının düşmesi beklenirken, bu durumun dünya üzerindeki etkilerinin farklılık göstereceği vurgulandı. Ergezen şu değerlendirmeyi yaptı:

• “Örneğin, ABD’nin kuzeyinde daha ılıman ve yağışlı bir hava, orta ve güney tarafında ise nispeten daha kurak bir hava bekleniyor.”
• “Brezilya’nın kuzeyinde daha fazla yağış, güneyinde ise sıcak havalar görülecek.”
• “Kuzey Avrupa’da da nispeten daha ılıman bir iklim öngörülüyor.”

La Nina hava olayının Uzak Doğu üzerindeki olası etkilerine değinen Ergezen, özellikle Endonezya ve Filipinler’de daha yağışlı bir hava görüleceğini, bu durumun tarım emtia grubu için rekoltenin artacağı bir dönem olabileceğini ifade etti. Hindistan’da muson yağışlarının artması beklenirken, Brezilya, Çin ve Uzak Doğu‘nun emtia piyasası üzerinde önemli bir rol oynadığı belirtildi.

Kahve ve Şeker Üzerindeki Dalgalanmalar

Kahve ve şeker fiyatlarında dalgalı hareketler görülebilir. Ergezen, Brezilya’nın çeşitli bölgelerinde sıcak ve yağışlı hava koşullarının birlikte yaşanmasının, kahve ve şeker fiyatlarında hem yukarı hem de aşağı yönlü dalgalanmalara neden olabileceğini kaydetti. ABD’nin kuzeyinde yağışlı, güneyinde ise kurak hava koşullarının buğday ve mısır üretimini azaltabileceğini söyledi. “Vietnam kahve, Hindistan şeker, pamuk ve pirinç üretiminde önemli ülkeler. La Nina hava olayı, bu ülkelerde rekoltenin artacağı bir dönemi işaret ediyor. Bu nedenle, bu ürünlerde fiyatlar üzerindeki baskı bir süre devam edebilir” dedi.

Bu yıl, son 10 yılın hatta belki 20 yılın en büyük kasırgalarının görülebileceği öngörülüyor. Ergezen, “Brezilya’nın kuzeyinde daha yağışlı, Orta Amerika’da daha kurak bir hava bekleniyor. Bu durum, kasırgaların ve tayfunların boyutunun artmasına neden olabilir. Böylece çok daha şiddetli kasırgalarla karşılaşabileceğiz. Bunun etkileri arasında petrol fiyatlarının yükselmesini ve Panama Kanalı’ndan geçişlerin zorlaşmasını görebiliriz. Bu da navlun fiyatlarını ve konteyner ücretlerini artırabilir” şeklinde konuştu.