Selcen Gür İle 2021 Yılı Verilerini Değerlendirdik

Sigorta ve Reasürans Brokerleri Derneği SBD Başkanı Selcen Gür konuğumuz oldu. 2021 yılı verileri üzerinden sigorta sektörüne dair sorularımızı yanıtladı.

Geçen yıl ki röportajımızın ilk sorusu covid-19 üzerine olmuştu. Bu yılda yine sohbetimize başlarken ilk sorumuzda İlkbaharın gölgesinde covid-19 olacaktır. Pandeminin hayatımızda ki etkileri tüm ağırlığı ile devam ederken normalleşmeye geçiş size göre ne zaman olur?

Normalleşme kavramı ile eskiye yüzde yüz dönüş kast ediliyorsa bunun tam anlamıyla gerçekleşeceğini, yani tamamen eski düzene dönüleceğini düşünmüyorum. İş hayatındaki bazı süreçlerin pandemi sonrasında da eskisinden farklı işleyeceğine inanıyorum. Pandeminin yarattığı bazı zorluklar birtakım işleri daha pratik bir şekilde yapabileceğimizi gösterdi. O yüzden ‘fijital’, yani fiziksel ve dijitalin birleşimi bir iş modeline geçiyor olacağız kanımca. Eski alışkanlıklarımızın bir kısmına elbette döneceğiz ama bazı toplantıların yine online yapılacağı, bazı süreçlerin tamamen online işleyeceği, sigorta ürünlerinde tercihlerin ve satın alma şekillerinin farklılık göstereceği bir dönem bizleri bekliyor diye düşünüyorum.  

Covid-19 ile beraber toplumumuzun ve aslında tüm dünyanın sigortanın faydasına olan inancı yükselmiştir. Yerli ve yabancı birçok ajansın tüketici analitiği üzerine yaptığı araştırmalarda covid-19 öncesi döneme göre tüketicilerin sigortaya olan inancı ve bilinç düzeyi son 6 aylık dönemde ortalama %25-35 artış sağlamıştır.

• Sigorta profesyoneli ve iyi bir analizci olarak bu veriyi siz nasıl okurdunuz?
• Bu veriler SBD ve üyeleri için yeni fırsatlar getirdiğini söyleyebilir miyiz? 

Bildiğiniz gibi ülkemizde sigorta kavramı en başından bu yana araçlarla özdeşleşti. Halen daha kasko ve trafik sigortası bu anlamda başı çekiyor. Özel sağlık sigortasına bile ‘sağlık kaskosu’ denildiğine çokça şahit olmuşuzdur. Salgın hastalıklar genel istisna olmasına rağmen Covid-19 tedavisi özel sağlık sigortası kapsamına alınınca sağlık sigortasına ve genel anlamda sigorta sektörüne bakış açısı olumlu anlamda etkilendi. Bugüne kadar defaeten sağlık sigortası teklifi almış ama yaptırmamış pek çok kişi pandemiyle birlikte sağlık sigortası, özellikle tamamlayıcı sağlık sigortası sahibi oldu. Bu anlamda artık sigorta deyince aklımıza sadece araçlarımız değil, sağlığımız da geliyor diyebiliriz.

Öte yandan brokerler açısından pandemi yeni fırsatlar getiriyor mu diye baktığımızda, evet kesinlikle getiriyor. Biz brokerler hem yurt dışındaki yeni ürünleri en yakından takip eden, hem de standart ürünlerin yanı sıra spesifik ürünlerin piyasaya tanıtılmasında öncülük eden bir meslek grubuyuz. Sigortacılık, yeni risklere göre şekil alan bir sektör olduğu için ve pandemiyle birlikte bazı ürün teminatlarının değiştiğini ve yeni ürünler yaratıldığını gözlemliyoruz. Her şey bir yana, Covid-19 hepimizin risklere bakış açısını değiştirdi ve ‘olmaz’ sandığımız pek çok şeyin olabileceğine dair bir kanı oluşturdu. Bu da ister istemez yeni sigorta ürünlerine ve bugüne kadar ilgi gösterilmemiş sigorta ürünlerine daha açık olacağımıza işaret ediyor.    

SBD olarak, Sektörün 2021 de gerçekleşen dönemini üretim, büyüme ve komisyon gelirleri açısından nasıl değerlendiriyorsunuz? Trafik sigortası konusunda hem mevzuat hem uygulama açısından beklentiler oldukça yüksek. Sigorta şirketinden tutun da acentesine, brokerine ve tüketicisine kadar herkes bir beklenti içerisinde.

• Bunu nasıl yorumlamamız gerekir? Uzun zamandır topyekûn bir beklenti bu seviyede hiç olmamıştı. SBD olarak, tüm paydaşları da göz önünde tutarak bir yorum yapmanız hepimiz için aydınlatıcı olacaktır.

2021 yılının ilk dört ayında sektör prim üretiminde 16,4% büyüdü ancak adet olarak baktığımızda bu oranın 3%’de kaldığını görüyoruz. Genel ekonomik trendlerle ilişkili olarak kredi bağlantılı sigortalarda küçülme olduğundan özellikle bankasürans kaynaklı üretimlerde düşüş olduğu görülüyor.

Pandemi döneminde sektörün özellikle Bireysel sigortalarda ağırlığını oluşturan oto sigortalarında yeni araç alımlarında ötelenen satın alma taleplerinin bu yılın ilk 4 ayında gerçekleşmeye başlaması ile bu hareketlilik sektör üretimlerine de yansıdı. Bu çerçevede kaskoda 30,8%, trafikte 3,8% prim üretimlerinde artış oldu. Adetsel büyümeye baktığımızda bu oranlar kaskoda 15,7%, trafikte 2,7% olarak gerçekleşti.

2020 de, özellikle pandeminin ilk başladığı dönemde sektör sigortalıların hak ve menfaatlerini korumak üzere bir çok destekleyici aksiyon aldı. Trafik sigortalarında taksi, minibus, kamyonet, çekici, kamyon, otobüslerin bulunduğu havuz olarak tanımlanan riskli sigortalar gruplarına ücretsiz 2 ay vade uzatılması ile destek olunurken, düşen hasar frekansları nedeniyle nispeten azalan hasar maliyetleri tüm kullanım tarzlarında primlere indirim olarak yansıdı. Bu dönemde ortalama primler tavan fiyatların 25-30%’a kadar altında gerçekleşti.

Dövizdeki kur artışı ile birlikte araç bedellerinde meydana gelen yükselmeyi sektör 2020 yılında hasar frekanslarındaki düşüş ve yüksek faiz ortamında sağlanan mali gelirler ile tolere etti ve gerek kasko gerek trafikte ortalama primlerde düşüş gördük. Ancak kademeli olarak yaşanan açılma dönemlerinde hasar frekanslarının tekrar artması, bununla birlikte araç bedellerindeki ve yedek parça maliyetlerindeki artışın hasar onarım maliyetlerine yansımaya başlaması ile 2021 yılında primlerde bir miktar artış görmeye başladık.

Trafik sigortası zorunlu bir poliçe ve sektör üretiminin 22%’si bu branştan gerçekleşiyor. Ülkemizde trafik kazalarının ülke ekonomisine getirdiği zarar 15 Milyar USD’yi buluyor. Yılda ortalama 1 milyon 700 bin trafik kazası gerçekleştiğini dikkate aldığımızda sektörün vatandaşlarımıza ve ülke ekonomisine trafik sigortaları ile sunduğu hizmet ve sağladığı kaynağın ne kadar kritik önemde olduğu ortada. 

Trafik sigortalarında Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı ile ortaya çıkan belirsizlik, sektörü tekrar sıkıntıya soktu. Bedeni tazminatların hesaplama yönteminde mahkemeler üzerinden alınan kararlardaki tutarsızlık, sektörün önünü görmesine engel oluyor. Bildiğiniz gibi sigorta ileride oluşabilecek risklerin aktüeryal tekniklerle hesaplanması ile fiyatlanır. Trafik bir Sorumluluk sigortası olduğundan zaman aşımı süresi 10 yılı bulmakta. Geçtiğimiz yıllarda ortaya çıkan bazı “aracılar” önceki yıllarda kapanmış trafik hasar dosyalarını dahi dava yolu ile tekrar canlandırarak mahkemeler üzerinden yeniden tazminat ödettiler. Bu aracılar mevzuattaki boşluğu kullanarak sektöre ve günün sonunda bu zararlar fiyatlara yansıyacağından vatandaşa zarar veriyor aslında.

Kamu düzenleyici otoritesi buradaki hesaplama yöntemlerini standardize edecek bir genel şart düzenlemesi yapmıştı, ancak Anayasa Mahkemesi bu düzenlemenin genel şart düzenlemesi ile yapılamayacağını, kanun değişikliği ile düzenlenebileceği gerekçesi ile ilgili genel şartı iptal edince sektör bu anlamda tekrar önceki yıllardaki belirsiz ortama geri döndü.  SEDDK burada çok hızlı aksiyon alarak bedeni tazminatların hesaplanması için dünyada uygulanan ve güvenilir bir hesaplama yöntemini getirmeye yönelik bir kanun değişikliği hazırladı. Ancak ilgili taslak tartışmalar üzerine son anda kanun teklifinin içerisinden çıkartıldı.

Bu düzenleme kapsamında ayrıca kusurlu sürücünün tazminat talepleri, değer kaybı talepleri gibi bir kaç konu daha bulunmakta. SEDDK tüm bunlara bir düzen getirerek hem sektör paydaşlarının hem vatandaşın mağdur olmasını engellemeyi amaçladı. Bu düzenlemenin bir an önce yasalaşması ve sektörün önünü açması çok önemli. Aksi halde şirketler önünü göremediği için trafik sigorta poliçesi düzenlemekten kaçınacaktır. Ya da bunu tüm fiyatlara yansıtacak, trafik sigortalarında fiyatlar tavan seviyesine tekrar gelecek hatta tavanın artırılması veya serbest tarifeye geçilmesi için baskı başlayacaktır. Günün sonunda bundan en çok zarar görecek olan tüketici olacaktır.

Tüm bunların yanı sıra sektörün kendi iç düzenlemeleri ve piyasa koşulları özellikle sahada sigortalılara her koşulda özveri ile hizmet veren dağıtım kanallarının yaşamını da zora sokuyor. Trafik sigortalarında bazı sigorta şirketlerinin teknik sonuçlar ve ileriye dönük riskler için yüksek karşılık ayırmaları nedeniyle fiyatlarını belli bir seviyede tutmalarına rağmen diğer yandan bazı şirketlerin marka bilinirliğini artırmak ve pazarda belli bir yer alabilmek için sektörün çok altında fiyatlama yapması dağıtım kanallarının tüketiciye hizmet verirken artan maliyetlerine karşılık gelirlerinin düşmesine neden oluyor. Ayrıca trafik sigorta komisyonlarının havuz gruplarında 8%, havuz dışında 10% ile taban oranlardan uygulanması, müşteriye tam bir hizmet sunmuşken poliçenin araç satışı nedeniyle iptal edilmesinden dolayı dağıtım kanalının komisyonlarının da iptal edilmesi gibi uygulamaların dağıtım kanallarının hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından düzeltilmesi gerekiyor.

Covid-19’un 2021 ve 2022 de hayatımızı etkilemeye devam edeceği artık kanıksadığımız bir gerçeklik. Buna rağmen hayatımız tüm hızıyla devam ederken, 2021’nin devamında SBD olarak gündeme alacağınız proje ve politikalarınız neler olacak? Üyelerinize neler vaat ediyorsunuz? Bu zor günlerde hepimizin güzel şeyler duymaya çok ihtiyacı varken bizleri bundan mahrum bırakmayacağınızı ve okurlarımızı aydınlatacağınıza inanıyoruz.

Sadece SBD olarak değil tüm sigorta sektörü olarak pandemi sürecine çok hızlı uyum sağladığımıza ve bu süreci sigortalıları hiçbir şekilde mağdur etmeden geçirdiğimize inanıyorum. Pandeminin ilk günlerinde başladığımız online üye ziyaretlerimiz, yüz yüze yaptığımız eğitim ve sohbet toplantılarımızı youtube kanalımız üzerinden gerçekleştirmemiz üyelerimizle bağımızı sıcak tutmamıza yardım etti. Derneğimizin 30.kuruluş yılı pandemi dönemine denk gelmesine rağmen ajandamızdaki gündemimizden geri düşmediğimiz gibi hem logomuzu günümüz teknolojisine uyarladık hem de yepyeni bir web sitesi oluşturarak üyelerimizin daha çok verim alacağı bir platform oluşturmuş olduk.

Pandemiye rağmen sektörde pek çok hareketliliğin yaşandığı bu dönemde bizler mevzuat, dijital sigortacılık, reasürans, sağlık ve diğer tüm komite çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyor, sektörün tüm paydaşlarıyla ve SEDDK ile yakın iletişimizi sürdürüyoruz. Öte yandan dernek olarak yaptığımız çalışmalarımızı ‘birlik’ statüsüne geçerek devam ettirmek gibi bir vizyonumuz var. Brokerlerin ‘birlik’ çatısı altında daha güçlü olacağına, öz denetim vasfından istifade edeceğine ve müşterilerimize hizmet verme anlamında daha standardize bir çizgide hareket edeceğimize inanıyoruz.